สัญลักษณ์ ตัวย่อ การเลือกใช้และคุณสมบัติเบื้องต้นของพลาสติกแต่ละประเภท

(เรียงตามตัวอักษร)*

 

 

A

ABR              Acrylonitrile-butadiene-rubber

                                เป็นยางสังเคราะห์ ใช้ทำผลิตภัณฑ์ยางพิเศษ ทนสารเคมี

ABS              Acrylonitrile-butadiene-styrene

ใช้ทำอุปกรณ์ไฟฟ้า,ชิ้นส่วนรถยนต์,หมวกกันน็อค,เครื่องกรองเลือด,อุปกรณ์กีฬา,ท่อส่งก๊าซ,เครื่องโทรศัพท์,คีย์บอร์ดคอมพิวเตอร์

ASA              Acrylate-styrene-acrylonitrile

ใช้ทำฝาครอบเครื่องจักรทางการเกษตร,อุปกรณ์และสัญญาณไฟจราจร,เฟอร์นิเจอร์นอกบ้าน,มือจับโทรศัพท์, โครงทีวีแบบหิ้ว

 

B

BPA              Bisphenol A    ผลิตจากฟีนอล ใช้ในการผลิตอีพอกซีเรซิน

BTA                  Benzene Toluene Xylene เป็นสารตั้งต้นของอุตสาหกรรมปิโตรเคมี และใช้เป็นตัวทำลาย

 

C

CA               Cellulose acetate

เหนียวมาก เหมาะสำหรับฉีดหุ้มโลหะ  ,  จับถือได้ดี  , ทนการขีดข่วน , และไม่ลื่นเมื่อถูกเหงื่อใช้ทำแถบเสียงแม่เหล็ก,ฟิล์มภาพยนตร์,ฟิล์มห่อ

CAP              Cellulose-acetate-propionate

มีคุณสมบัติ และการใช้งานใกล้เคียงกับ CAB แต่ CAP จะเด่นมากทางด้านงานเคลือบ

CB               Cellulose-butyrate

คุณสมบัติคล้ายๆ กับ CAB แต่ CB จะเหนือกว่าในด้านการดูดกลืนความชื้นน้อยกว่าทนแรงกระทบกระแทก และทนสภาวะแวดล้อมภายนอกได้ดีกว่า

CAB              Cellulose acetate butyrate

ใช้ทำสารเคลือบผิว,ทำเลนส์กล้องถ่ายรูป,ฝาครอบสัญญาณไฟจราจร,ชิ้นส่วนรถยนต์,ฟิล์มภาพยนต์

CF                Cresol-formaldehyde resin

                                                                ใช้ทำปลั๊กไฟฟ้า

CP               Cellulose propionate

ใช้ทำสารเคลือบผิว,ทำกรอบแว่นตา,หวี,แปรงสีฟัน,ด้ามมีด,แว่นตา,พวงมาลัยรถยนต์,ฟิล์มห่อ

 

D

DMT             Dimethyl ‘ terephthalate

                                ใช้เป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์เส้นใย                                           

DOP             Diisooctyl phthalate

                                เป็นสารเสริมสภาพพลาสติกในโพลิไวนิลคลอไรด์ เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Bis (2-ethylhexyl) phthalate

 

E

EC               Ethyl cellulose

มีคุณสมบัติทนทานแรงกระทบกระแทกสูง,เหนียวทรหด,ทนความดันไฟฟ้า และทนความร้อนสูง เหมาะกับงานไฟฟ้า,ชิ้นส่วนรถยนต์,ชิ้นส่วน UL 94 , V-O

EG               Ethylene Glycol

                                เป็นวัตถุดิบในการผลิตเส้นใยสังเคราะห์ Polyester

EPS/XPS        Expanded polystyrene

โฟมโพลิสไตรีน  เป็นโพลิสไตรีนที่เติมก๊าซเพนเทน   ใช้ทำภาชนะบรรจุอาหารฟาสต์ฟู้ด    วัสดุกันกระเทือนในหีบห่อ นิยมนำไปใช้ในงานด้านฉนวนกันความร้อน เช่น ใช้เป็นสารบุภายในตู้เย็น

ETV rubber     Elevated-temperature-vulcanized rubber

เป็นยางที่ได้จากการบ่มเรซินซิลิโคน เป็นฉนวนไฟฟ้า ใช้ผนึกรอยต่อพลาสติกที่ใช้งานที่อุณหภูมิสูง

EVA              Ethylene Vinyl Acetate

ใช้ทำรองเท้าแตะ , เฟอร์นิเจอร์ , ภาชนะบรรจุของแช่แข็ง , สายไฟ , สายเคเบิ้ล,กรวยที่กั้นถนนพลาสติก

                               

F

FRP              Fiber reinforced plastic

                                พลาสติกที่มีตัวเสริมแรงเป็นเส้นใย เช่น ใยแก้ว ปอ

 

 G

GPPS            General purpose polystyrene

                                 เป็นโพลิสไตรีนพวกโฮโมโพลิเมอร์  GPPS  ไม่เหมาะสำหรับงานที่ต้องรับแรงมาก   เพราะเปราะ นิยมนำไปทำ

                                 กล่องพลาสติก , ตลับเทป , ไม้บรรทัด , ภาชนะใส่อาหาร และชิ้นส่วนภายในรถยนต์

                                       

GRP             Glass  fiber reinforced plastic

                                พลาสติกที่มีตัวเสริมแรงเป็นแก้วในรูปของใยแก้ว เม็ดแก้ว หรือผงแก้ว

                               

 

  H

HDPE            High density polyethylene

เป็น PE ที่มีความหนาแน่นตั้งแต่ .940 g/cm 3  ขึ้นไป  ใช้ทำบรรจุภัณฑ์ต่างๆ เช่น  ขวด, แผงบรรจุยา,ภาชนะบรรจุเครื่องสำอาง, เครื่องใช้ในบ้าน , ของเด็กเล่น  , รองเท้า,เสื่อ,เชือก, แห, อวน,ฉนวนหุ้มสายไฟ และสายเคเบิ้ล,วัสดุเคลือบผิว,ท่อน้ำชนิดแข็ง,ท่อน้ำมัน, ถุงหูหิ้ว, ถุงขยะ, ชิ้นส่วนรถยนต์ , ชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้า

              

HIPS             High impact polystyrene

เป็น  PS  ที่ได้จากการเติมสารเติมแต่งบางอย่าง  หรือการผสมกับพวกยาง เช่น SBR เหมาะสำหรับใช้งานที่ต้องรับแรงกระแทก แต่จะเสียความใส และอุณหภูมิใช้งานจะต่ำลง เหมาะสำหรับงานตู้เย็น , เรือนตู้โทรทัศน์ , วิทยุ , เฟอร์นิเจอร์ , ของเด็กเล่น

                      

          

L

LDPE            Low density polyethylene

เป็น  PE   ที่มีความหนาแน่น   .910-.925 g/cm3   ใช้ทำถุงเย็น   ,   ถุงซิป  ,  ฟิล์มด้านการเกษตรท่อน้ำหยด  เป็นฉนวนหุ้มสายไฟ และสายเคเบิ้ล  ของใช้ในบ้าน  ของเด็กเล่น  สายน้ำเกลือ , ขวดน้ำเกลือ , ดอกไม้พลาสติก , หลอดยาสีฟัน รองเท้า , ฟิล์มห่อรัดรูป (shrink film) และทำวัสดุเคลือบผิว

LLDPE          Linear low density polyethylene

เป็น  PE  ชนิดความหนาแน่นต่ำเชิงเส้นตรง  คุณสมบัติจะอยู่ระหว่าง  LDPE  และ  HDPE แต่จะนิ่ม และเหนียวมากกว่า LDPE และ HDPE ได้รับการแปรรูปเป็นฟิล์มถึง 65% เพื่อใช้ในอุตสาหกรรมการหีบห่อ เช่น   ใช้ทำเป็นฟิล์มหดรัด   (shrink   film)  ,  ฟิล์ม  ฟิล์มยึดรัดรูป   (streth  film)  ถุงบรรจุสิ่งของที่มีน้ำหนักสูง  ถุงบรรจุเสื้อผ้า , ถุงบรรจุอาหารแช่แข็ง  การแปรรูปนอกจากในรูปของฟิล์มแล้วก็ยังมีการนำ  LLDPE  มาทำท่อน้ำ , เคลือบสายไฟ และสายเคเบิ้ล และของเด็กเล่น       

                               

M

MBS             Methacrylate-butadiene-styrene

มีคุณสมบัติสำคัญ คือ ใส  แข็งแรง  และทนต่อแสงอุตราไวโอเลต    ใช้ทำชิ้นส่วนโปร่งใสในตู้เย็น   ,   ทำหม้อแบตเตอรี่

 

MDPE/PEM     Medium density polyethylene

                                เป็น PE ที่มีความหนาแน่น .926-.940 g/cm3         

        

O

OPP             Oriented polypropylene

แผ่นฟิล์ม  OPP   ผลิตจาก  PP   ฟิล์ม  OPP เหมาะสำหรับงานลามิเนท และงานเคลือบผิว นำมาใช้ห่อซองบุหรี่,บรรจุอาหาร,บรรจุผงซักฟอก,ยา,แชมพู,น้ำยาสารเคมี , สบู่เหลว นำมาใช้งานแทนแผ่นกระดาษแก้ว

                                               

P

PA                Polyamide (Nylon)

เป็นเทอร์โมพลาสติก (Thermoplastic) จัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม คุณสมบัติที่สำคัญของ  PA   คือ  เหนียว   แกร่ง   ขยายตัวได้มาก   ทนต่อสารเคมี  , ทนต่อการขีดข่วน , การขัดสี    ,   ทนต่อความร้อน ,   ดูดซึมน้ำได้มาก  แต่ถ้ามีเปอร์เซ็นต์ของกลุ่ม   Amide  ในโครงสร้างลดลง   จะสามารถลดการดูดน้ำ     และความชื้นได้ซึ่งทำให้เสถียรภาพทางโครงสร้าง และทางไฟฟ้าดีขึ้น การใช้งานของ PA กว้างขวางมาก เช่น ใช้ทำแบริ่ง , บู๊ซ , เฟือง , เกียร์ , วาล์ว , ล้อจักรยานยนต์ , ด้ามปากกาลูกลื่น , แห , อวน , ถุงน่องสตรี , ถุงเท้า  ,   สายไฟ  ,   ปลั๊กไฟฟ้า  ,   ผมเทียม  ,   เส้นใยสิ่งทอ นอกจากนี้ยังใช้ในงานด้านบรรจุภัณฑ์อาหาร โดยผลิตในรูปฟิล์ม

         

PA 6             Polyamide 6 (Nylon 6)

เป็นโพลิเมอร์ที่ได้จากปฏิกิริยาการเปิดวงแหวนของคาโปรแลกทัม     (Caprolactum)       มีคาร์บอน 6 อะตอม ใช้ทำแม่พิมพ์ , ถุงน่อง , ใช้ผลิตผลิตภัณฑ์เหมือนๆ PA 6,6

PA 6,6           Polyamide 6,6 (Nylon 6,6)

6,6 ได้จากการนับจำนวนคาร์บอนใน Diamine  และ Dibasic acid  ใช้ผลิตเกียร์,ลูกกลิ้ง, ภาชนะบรรจุน้ำมัน , แผ่นฟิล์มบรรจุหีบห่อ

PAN              Polyacrylonitrile

 ผลิตจากอะคริโลไนทริล ใช้ผสมกับเส้นใยธรรมชาติ ทำเครื่องนุ่งห่ม

PAS              Polyaryl sulphone

ใช้ผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้าประสิทธิภาพสูง มือจับเกียร์รถยนต์ ใช้แทนพลาสติกเทอร์โมเซต และ เซรามิกส์ได้

PB                Polybutene

โพลิบิวทีนมีความยืดหยุ่น และเหนียว ใช้ทำท่อ   ทำบรรจุภัณฑ์เกี่ยวกับอาหาร  บางครั้งเรียกว่า Polybutylene

PBT (P)         Polybutylene terephthalate

เป็นพลาสติกวิศวกรรมในตระกูล Polyester มีคุณสมบัติเด่นคือ เป็นฉนวนไฟฟ้า ภายใต้ความชื้น และสามารถระบายความร้อน  ออกจากตัวได้ดีกว่าพลาสติกทั่วไป   3-5  เท่า   ทนความร้อนสูงมาก มีอุณหภูมิหลอมตัวระดับ 227  C โครงสร้างของโมเลกุลมีระเบียบ (Crystalline) ทำให้แกร่ง , เหนียว , ทนทานแรงกระทบกระแทกได้สูง , ทนสารเคมีเป็นเลิศ , ดูดซึมความชื้นต่ำ , นิยมใช้ผสมกับสารเติม     แต่งเพื่อให้สามารถทนความร้อนได้สูงขึ้น และมีความแกร่งขึ้น , ใช้ทำเปลือกหุ้มวงจรไฟฟ้าอีเล็กทรอนิกส์ , เครื่องกีฬา , อุปกรณ์รถยนต์  เช่น เกียร์, กันชน  

PC                Polycarbonate

เป็นโพลิเมอร์ในตระกูล Polyester ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ โปร่งใส , แข็ง , ทนต่อความร้อนสูง  ทนทานต่อกรดแต่ไม่ทนด่าง  ทนแรงกระแทกได้ดี  ,  ใช้ทำขวดนมเด็ก  ,  ถ้วยชาม  , ส่วนประกอบรถยนต์  , กระจกหน้าหมวกนักบิน , แว่นตานิรภัย , เลนส์กล้องถ่ายภาพ , หลังคาโปร่งแสง , เครื่องป้องกันอัคคีภัย , เครื่องกรองเลือด , เครื่องแลกเปลี่ยนออกซิเจนในเลือด , ใช้เป็นส่วนประกอบของอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ต้องฆ่าเชื้อโรคด้วยความร้อน

PCTFE           Polychlorotrifluoroethylene

โพลิคลอไรไตรฟลูออโรเอททีลีน มีคุณสมบัติแข็งและใส ใช้ทำกระจกหน้าต่างสำหรับชมทิวทัศน์

PE                Polyethylene

เป็นเทอร์โมพลาสติก   มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดี   , มีความเหนียว และทนทานต่อแรงดึงปานกลาง พวกที่มีความหนาแน่นต่ำจะใสมากแต่จะขุ่นเมื่อความหนาแน่นสูง ปกติจะไม่ละลายในตัวทำละลายใดๆ แต่ถ้าอุณหภูมิสูงกว่า 70 C จะเริ่มละลาย PE ได้ถูกจำแนกเป็นหลายชนิด ตัวหลักๆ ที่ใช้กันมากคือ LDPE , LLDPE , MDPE , HDPE  การใช้งานของ  PE  กว้างขวางมาก  ตัวอย่างของผลิตภัณฑ์  เช่น  ขวด ,แผงบรรจุยา  และสายน้ำเกลือ  ชิ้นส่วนรถยนต์  ,เชือก  , แห , อวน , ถุงพลาสติก  , ท่อและรางน้ำ , เครื่องใช้ในครัวเรือน  ของเด็กเล่น  ฉนวนหุ้มสายไฟ  สายเคเบิ้ล , ดอกไม้พลาสติก , เคลือบหลังพรม , ผ้าใบพลาสติก , แผ่นฟิล์มสำหรับการบรรจุหีบห่อ , แผ่นฟิล์มที่ใช้ในการเกษตร

PEEK            Polyether ether ketone

โพลิอีเทอร์คีโทน เป็นโพลิเมอร์ที่ได้จากปฏิกิริยาระหว่างอีเทอร์กับอีเทอร์คีโทน มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ ทนต่อรังสี และกัมมันตรังสี , ทนต่อความร้อนสูง , ใช้ทำปลอกหุ้มสายไฟฟ้า , ขวดใส่กรด และสารเคมี , ใช้ทำภาชนะความร้อนสูง

PEG             Polyethylene glycol

(ดู Polyethyelene oxide)

PEOX/PEO     Polyethylene oxide

เป็นเทอร์โมพลาสติกซึ่งถูกจัดอยู่ในกลุ่มพลาสติกวิศวกรรม โพลิเอททีลีน ออกไซด์ ผลิตจาก Ethylene glycol จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Polyethylene glycol

PET/PETP      Polyethylene terephthalate

เป็นโพลิเอสเตอร์เชิงเส้นตรงที่อิ่มตัวที่สำคัญที่สุด   ถูกใช้งานในรูปของเส้นใยสังเคราะห์เป็นส่วนใหญ่     แต่มีข้อเสียคือ ฝุ่น และสิ่งสกปรกเกาะติดได้ง่าย ดูดซับเหงื่อได้ไม่ดี จึงนิยมผสมกับผ้าฝ้าย  ในรูปของแผ่นฟิล์มที่ผลิตจาก   PET  มีความเหนียว   และใส  มักจะใช้ในงานเกี่ยวกับอาหาร และยา   ในรูปของ   จาน  ชาม   สามารถแช่ตู้เย็น , อุ่นในหม้อน้ำเดือด จนถึงเสริฟบนโต๊ะอาหารได้เลย , ในรูปของขวดเพ็ท (โดยวิธีเป่ายืด = Stretch-Blow Moulding)  ขวดเพ็ทนี้จะใสเหนียว ไม่แตกง่ายๆ ทนต่อความดันก๊าซได้สูง ทั้งยังผ่าน FDA (คณะ                 กรรมการอาหารและยา) เรียบร้อยแล้ว ใช้บรรจุน้ำอัดลม , บรรจุอาหาร , สุรา , ยา , เครื่องสำอาง

PETFE           Polyethylene-tetrafluoroethylene

โพลิเอททีลีนเตตราฟลูออโรเอททีลีน   เป็นโคโพลีเมอร์ของเอททีลีน    และเตตราฟลูออโรเอททีลีน ใช้ทำกระจกหน้าต่างของหอชมวิว , ท่อระบายอากาศ

PF                Phenol-formaldehyde

มักจะเรียกกันว่าฟีนอลิค   มีชื่อทางการค้าที่รู้จักกันดีว่า   “Bakelite”   เป็นพลาสติกประเภทเทอร์โมเซตติ้ง ฟีนอลิคทนความร้อนในสภาวะปกติประมาณ  160  F-180 F  หากผสมวัตถุทนความร้อนบางชนิดจะสามารถทนความร้อนได้ถึง 400  F ฟีนอลิค  เป็นตัวนำความร้อนที่เลว  ติดไฟได้แต่ช้าและดับเอง  จึงมักนิยมใช้ทำมือจับสำหรับอุปกรณ์เครื่องครัว อุปกรณ์ไฟฟ้า ฝาครอบจานจ่ายรถยนต์ ถาดบรรจุสารเคมี  ตู้ทีวี ที่รองนั่งโถส้วม นอกจากนี้ฟีนอลิคยังสามารถทำเป็นโฟมได้อีกด้วย ซึ่งโฟมที่ผลิตจากฟีนอลิคนี้สามารถขยายตัวได้ถึง 300 เท่า โฟมฟีนอลิคนิยมทำเป็นทุ่นลอยน้ำ และใช้เสริมความแข็งแรงในเครื่องบิน             

PIB               Polyisobutylene

โพลิไอโซบิวทิลีน      เป็นไฮโดรคาร์บอนอิ่มตัวจึงเฉื่อยต่อปฏิกิริยา     สามารถทนต่อการกัดกร่อนของกรด     เบสอนินทรีย์    และน้ำยาเคมีทั่วไป   โพลิไอโซบิวทิลีนนี้ส่วนใหญ่จะใช้ผสมกับโพลิเมอร์อื่นในการผลิตกาว   ตัวเคลือบผิวผ้า และกระดาษ

PMMA           Polymethyl methacrylate

มีลักษณ์ใส ไม่มีสี สามารถให้แสงส่องผ่านได้ถึง  92%   มีความแข็งแกร่ง และทนทานต่อดินฟ้าอากาศได้ดีกว่า  Polystyrene   สมบัติเชิงกล และความคงทนต่อความร้อนดีมาก ส่วนสมบัติการเป็นฉนวนไฟฟ้าดีปานกลาง เนื่องจากสมบัติเด่นของ PMMA คือ ความโปร่งใส และการนำไปย้อมสีได้ง่าย จึงถูกนำไปใช้เป็นส่วนประกอบของเครื่องใช้ไฟฟ้า และส่วนประกอบรถยนต์  เช่น   ไฟเลี้ยว  ไฟท้าย   กระจกรถยนต์  หน้าปัดเข็มไมล์ ประโยชน์การใช้งานอื่นๆ   เช่น  ป้ายโฆษณา  แว่นตา   เลนส์  ใช้ทำกระจกแทนแก้ว   หลังคาโปร่งแสง ก๊อกน้ำ เครื่องสุขภัณฑ์ เครื่องประดับ เป็นต้น

PMP             Polymethyl pentene

โพลิเมทิลเพนทีน มีความโปร่งใส ทนต่อสารเคมี นำไฟฟ้าและ

ทนความร้อนได้ดี ใช้ผลิตอุปกรณ์ทารการแพทย์ที่ต้องผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อ ถาดไมโครเวฟ กระจกแว่นตา

POM             Polyoxymethylene

เป็นพลาสติกประเภทเทอร์โมเซต  ได้จากการเกิดโพลิเมอร์แบบกลั่นตัวของฟอร์มัลดีไฮด์  จึงมักเรียกกันว่า  “Polyformaldehyde”   มีน้ำหนักเบาและเหนียว  ใช้ผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้า ชิ้นส่วนของเครื่องจักร เครื่องยนต์ ระบบท่อ

PP                Polypropylene

เป็นพลาสติกประเภทเทอร์โมพลาสติกที่เบาที่สุด มีสมบัติเชิงกลดีมาก เหนียว ทนต่อแรงดึง แรงกระแทกและทรงตัวดี มีจุดหลอมตัวที่ 165  C  ไอน้ำและออกซิเจนซึมผ่านได้ต่ำ  เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดีมาก มีการนำเอา PP ไปใช้งานในลักษณะเดียวกับ  PE  เมื่อต้องการให้มีคุณสมบัติที่ดีขึ้น  PP  ได้ถูกนำไปใช้งานอย่างกว้างขวาง  ตัวอย่างเช่น ใช้ทำถุงร้อน ฟิล์มใส ฟิล์มห่อหุ้ม หรือบรรจุอาหารที่ไม่ต้องการให้ออกซิเจนซึมผ่าน พลาสติกหุ้มซองบุหรี่ เชือก แห อวน ถังน้ำมัน ชิ้นส่วนรถยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้า เฟอร์นิเจอร์ ภาชนะเครื่องใช้ในครัวเรือน เป็นต้น

          

PPO              Polyphenylene oxide

โพลิเฟนิลีนออกไซด์   จัดเป็นพลาสติกวิศวกรรม    ใช้ผลิตฝาปิดอุปกรณ์ไฟฟ้า   โครงเครื่องพิมพ์ดีดไฟฟ้า   แผงหน้าปัทม์รถยนต์   ปลั๊กไฟฟ้า    ปลอกหุ้มสายไฟฟ้าแรงสูง มือจับเกียร์รถยนต์                      

PPS              Polyphenyl sulphide

เป็นพลาสติกวิศวกรรม ซึ่งมีความแข็งแรงและทนทานต่อความร้อน สารเคมีหรือสารละลายได้ดีเยี่ยมอุณหภูมิใช้งานต่ำกว่า 190-204  C ยังไม่มีสารละลายใดทำอันตรายได้ ใช้ทำอุปกรณ์ไฟฟ้า สารเคลือบผิวของภาชนะหุงต้ม แกนใช้พันลวดไฟฟ้า

PS                Polystyrene

PS    เป็นโพลิเมอร์ที่จัดเป็นพวกเทอร์โมพลาสติกที่มีการจัดเรียงตัวภายในโมเลกุลเป็นแบบอะเท็กติก (atactic)  ทำให้อยู่ในรูปของโพลิเมอร์อสัณฐาน    (amorphous)    จึงมีลักษณะโปร่งแสงและใส    นอกจากนี้ PS ยังมีคุณสมบัติเด่นๆ   อีกคือ  มีความแข็งมาก  ไม่ยืดหยุ่น  และเปราะ  ไม่ดูดความชื้นและน้ำ  ไม่มีรส  ไม่มีกลิ่น เป็นฉนวนไฟฟ้า มีอุณหภูมิกลาสทรานซิชั่น (Tg) ประมาณ 100  C จึงทนความร้อนได้ต่ำถ้าสัมผัสกับแสงแดดที่อุณหภูมิสูงเป็นเวลานานๆ  อาจเปลี่ยนเป็นสีเหลืองและเกิดรอยแตกได้   เฉื่อยต่อสารเคมี  ทนต่อกรดแก่และเบสแก่  กันการซึมผ่านของก๊าซได้ดี  อีกทั้งยังขึ้นรูปแบบต่างๆ  ได้ง่ายอีกด้วย  PS  ได้ถูกนำไปใช้งานอย่างกว้างขวาง เช่น  ใช้ทำอุปกรณ์เครื่องเขียน ,  เครื่องประดับ , ส้นรองเท้า , กระดุม , ตลับเครื่องสำอาง , ภาชนะ และขวดบรรจุอาหาร , เฟอร์นิเจอร์ , เครื่องสุขภัณฑ์ , ฝาครอบหลอดไฟ  ,   กรอบประตูหน้าต่าง    ,   ของเล่น , ส่วนประกอบของเครื่องใช้ไฟฟ้า,ตลับเทป,ตลับ  VIDEO, หมวกกันน็อค,ไฟหน้ารถยนต์ , เปลือกแบตเตอรี่ , แผงหน้าปัทม์รถยนต์ นอกจากนี้ PS ยังได้ถูกผลิตออกมาในรูปของโฟมที่เรียกกันว่า EPS อีกด้วย

PSO/PSU       Polysulphone , Polysulfone

เป็นเทอร์โมพลาสติกที่ทนความร้อนได้สูง โดยจะสามารถคงสภาพทางด้านกายภาพ และไฟฟ้าได้ในการใช้งานภายใต้อุณหภูมิระหว่าง 65  C   ถึง    149  C  ทนทานต่อการเกิดออกซิเดชั่นได้สูง  ,   ใสโปร่งแสง    ใช้ในน้ำหรือในอากาศได้นานๆ,ทนกรดด่างได้ดี , เป็นฉนวนไฟฟ้า , ทนความชื้น , ใช้ผลิตจานหมุน หรือถาดไมโครเวฟ , ฝาเครื่องต้มกาแฟ , อุปกรณ์การแพทย์ที่ต้องการฆ่าเชื้อ , แผงวงจรไฟฟ้า

PTFE            Polytetrafluoroethylene

โพลิเตตระฟลูออโรเอททีลีน มีชื่อทางการค้าที่รู้จักกันดีว่า “เทปร่อน” มีคุณสมบัติพิเศษที่เด่นมากคือ สามารถทนทานต่อความร้อนได้ดีเยี่ยม โดยที่คุณสมบัติทางกายภาพเชิงกล และไฟฟ้าไม่เปลี่ยนแปลงที่อุณหภูมิประมาณ 300  C เป็นเวลาแรมเดือน มีความเหนียว ขณะเดียวกันก็ยืดหยุ่นได้ที่อุณหภูมิต่ำ เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดีเยี่ยม เฉื่อยต่อสารเคมี และไม่สามารถละลายได้เลยในตัวทำละลายใดๆ และเนื่องจาก PTFE มีราคาค่อนข้างแพง การใช้งานจึงจำกัดเฉพาะงานที่ต้องการความเหนียว , สมบัติทางไฟฟ้า และสมบัติความทนทานต่อความร้อนเป็นพิเศษเท่านั้น  ตัวอย่างเช่น ใช้ทำภาชนะในการทดลองทางวิทยาศาสตร์ ใช้หุ้มสายไฟ  ใช้ทำภาชนะในการทดลองทางวิทยาศาสตร์   ใช้หุ้มสายไฟฟ้า   สายเคเบิ้ล เป็นฉนวนสำหรับมอเตอร์หม้อแปลงไฟฟ้า ขดลวดไฟฟ้า ใช้เคลือบผิว ภาชนะหุงต้มกันติด ฉนวนกันความร้อน

PU/PUR         Polyurethane

โพลิยูรีเทนมีทั้งชนิดที่เป็นเทอร์โมพลาสติก และเทอร์โมเซต โพลิยูรีเทนเป็นพลาสติกที่มีการใช้กันแพร่หลายมากที่สุดชนิดหนึ่งเนื่องจากผลิตภัณฑ์มีตั้งแต่อ่อนนุ่ม ยืดหยุ่น จนถึงเป็นโฟมชนิดแข็ง โพลิยูรีเทนแบ่งออกตามการใช้งานได้เป็น 3 กลุ่ม คือ

PVAC            Polyvinyl acetate

โพลิไวนิล อะซิเตท มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น และไม่เป็นพิษ ทนต่อปฏิกิริยาออกซิเดชั่น  และเฉื่อยต่อรังสี UV ทนทานต่อจารบี  ไขมัน และน้ำมันได้เป็นอย่างดี  ใช้ทำกาว  latex สีน้ำพลาสติก  ทำฟิล์มเคลือบผิวรูปถ่าย เคลือบพื้น นอกจากนี้โพลิไวนิล อะซิเตทยังสามารถนำไปเตรียมเป็นโพลิไวนิลแอลกอฮอล์ (Polyvinyl alcohol) และโฟลิไวนิลอะซีทัล (Polyvinyl acetal) ได้อีกด้วย

PVA/PVAL      Polyvinyl alcohol

โพลิไวนิลแอลกอฮอล์ เป็นเทอร์โมพลาสติกที่มีสมบัติพิเศษคือ สามารถย่อยสลายได้โดยวิธีชีวภาพ และติดไฟได้คล้ายกระดาษ นอกจากนี้ยังสามารถละลายในน้ำได้ การใช้งานของโพลิไวนิลแอลกอฮอล์ แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ

1) อาศัยคุณสมบัติการละลายในน้ำ เช่น ใช้เป็นตัวช่วยทำให้ระบบอิมัลชัน และแขวนลอยต่างๆ ข้นขึ้น (คือใช้ เป็น thickening agent) และใช้ทำแผ่นฟิล์มเคลือบกระดาษซึ่งมีความใสเหนียว และทนต่อการขีดข่วน

2)นำโพลิไวนิลแอลกอฮอล์ไปทำปฏิกิริยาเคมีให้ไม่สามารถละลายแล้วจึงนำมาใช้งาน ซึ่งโพลิไวนิลแอลกอฮอล์ที่ไม่ละลายในน้ำนี้สามารถดูดน้ำและความชื้นได้เป็นอย่างดี (ประมาณ  30%    โดยน้ำหนัก)   จึงใช้เป็นเส้นใยแทนฝ้ายได้ ผ้าที่ทำด้วยเส้นใยโพลิไวนิลแอลกอฮอล์นี้สวมใส่สบาย ซักง่าย ทนทานต่อการสึกหรอ และสามารถคงรูปได้เป็นอย่างดี

PVB              Polyvinyl butyral

โพลิไวนิลนิลบิวทิรับ เป็นโพลิเมอร์ที่ไม่มีสี เสถียรต่อแสง และมีหมู่ไฮดรอกซิล (ซึ่งจะช่วยเพิ่มความสามารถในการยึดติด) จึงมักถูกนำไปใช้ทำกระจกปลอดอันตราย (safety glass) ใช้เป็นสารเติมแต่งในการทำให้เหนียว และยืดหยุ่นได้โดยเฉพาะกาวที่ใช้ในการประกอบเครื่องบิน

PVC                  Polyvinyl chloride

พีวีซี เป็นเทอร์โมพลาสติกที่มีการใช้งานอย่างกว้างขวาง มีคุณสมบัติที่สำคัญคือ เมื่อติดไฟจะดับได้ด้วยตัวเอง  ทนต่อน้ำ, น้ำมัน,กรด,ด่าง,แอลกอฮอล์ และสารเคมีต่างๆ ยกเว้นคลอรีน  ทนต่อการขัดถู   เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดี  และเนื่องจาก PVC มีคุณสมบัติแข็งแต่เปราะ  และสลายตัวได้ง่ายเมื่อสัมผัสกับความร้อน และแสงแดด ดังนั้นจึงมักนำ  PVC  ไปทำ  Compounding ก่อน โดยเติมสารเติมแต่งต่างๆ เช่น stabilizer , plasticizer เป็นต้น ตัวอย่างการใช้งาน เช่น ใช้ทำท่อ ข้อต่อ ฉนวนหุ้มสายไฟ สายเคเบิ้ล แผ่นพลาสติก ฟิล์ม หนังเทียม รองเท้า บัตรเครดิต ทำจานแผ่นเสียง อุปกรณ์รถยนต์ ขวดพลาสติก ของเด็กเล่น

PVDC            Polyvinylidene chloride

โพลิไวนิลลิดีนคลอไรด์  เป็นโพลิเมอร์ที่มีความเป็นผลึกสูง มักถูกนำไปใช้งานในรูปของฟิล์มห่อของ  เพราะโปร่งใส   เหนียว    และสามารถป้องกันการซึมผ่านของไอน้ำ และก๊าซได้เป็นอย่างดี

PVDF/PVF      Polyvinylidene fluoride

โพลิไวนิลลิดีนฟลูออไรด์ เป็นคุณสมบัติที่น่าสนใจคือ ทนต่อแรงกระแทกได้ดี ทนต่อความร้อน  ทำให้สามารถใช้งานที่อุณหภูมิสูงถึง   150  C   มีความสามารถในการต้านทานตัวทำละลาย และสารเคมีจัดอยู่ในเกณฑ์ดี     นอกจากนี้แล้วโพลิไวนิลลิดีนฟลูออไรด์     ยังทนทานต่อการใช้งานกลางแจ้งได้เป็นอย่างดีอีกด้วย ตัวอย่างของการใช้งาน ได้แก่ ฟิล์มห่อของ ปลอกหุ้มสายไฟฟ้า ท่อน้ำ ข้อต่อท่อน้ำ ท่อหดยืดได้

PVFM                Polyvinyl formal

โพลิไวนิลฟอร์มัล เป็นโพลิเมอร์แบบอสัณฐาน การใช้ประโยชน์หลักของโพลิไวนิลฟอร์มัลคือ ใช้เป็นฉนวนไฟฟ้าสำหรับลวดแม่เหล็ก นอกจากนี้ก็ใช้ทำกรอบเครื่องถ่ายเอกสาร เครื่องพิมพ์ดีด และใช้ทำชิ้นส่วนเฉพาะงานที่ต้องการความแข็งแรง และทนความร้อน

 

S

SAN/AS         Styrene-acrylonitrule

เป็นโพลิเมอร์ที่พัฒนาขึ้นเพื่อให้คุณสมบัติในการทนต่อความร้อน และเหนียวกว่าโพลิสไตรีน และคงคุณสมบัติที่ดีของโพลิสไตรีนไว้ เช่น ความแข็ง และโปร่งใส การใช้งานจะคล้ายคลึงกับโพลิสไตรีนแต่จะใช้ในกรณีที่ต้องการคุณ

สมบัติที่ดีกว่า เช่น จุดหลอมตัวที่สูงกว่า เป็นต้น ตัวอย่างชิ้นงานได้แก่ ชิ้นส่วนเครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องใช้ในบ้าน และเครื่องครัวที่มีคุณภาพสูง

SBR              Styrene-butadiene rubber

สไตรีนบิวทาไดอีนรับเบอร์เป็นผลิตภัณฑ์ยางสังเคราะห์อเนกประสงค์ ซึ่งมีคุณสมบัติทางกายภาพคล้ายกับยางธรรมชาติ  และสามารถทนต่อการสึกกร่อนจากการขัดสีได้สูงมาก จึงทำให้ SBR มีปริมาณการผลิตและการใช้มากกว่ายางธรรมชาติ    และมีแนวโน้มสูงขึ้นทุกปี   การใช้งานได้แก่   ทำพื้นรองเท้า   ฟองน้ำยาง    แผ่นรองพื้นพรม ถุงมือทางการแพทย์ ถุงยางอนามัย ใช้ผสมกับยางธรรมชาติ ทำยางรถยนต์ (เหตุที่ไม่ใช้ SBR ล้วนๆ ทำยางรถยนต์ก็เนื่องมาจาก SBR ร้อนเร็วกว่ายางธรรมชาติมาก)

SM               Styrene monomer

                                เป็นวัตถุดิบในการผลิตโพสิสไตรีน

SMA             Styrene-maleic anhydride

สไตรีนมาเลอิกแอนไฮโดรด์ ใช้ผลิตชิ้นส่วนภายในรถยนต์ ท่อปรับอากาศ เลนส์ ภาชนะไมโครเวฟ ถ้วยชาม ภาชนะบรรจุของร้อน

 

T

TA,TPA,PTA    Terephthalic acid

กรดเทเรฟทาลิก ใช้ผลิตสารเสริมสภาพพลาสติก เส้นใย โพลิเอสเตอร์ ฟิล์ม

TUF              Thiourea-formaldehyde

ไทโอยูเรียฟอร์มัลดีไฮด์ ใช้ผลิตกระดุมติดเสื้อผ้า อุปกรณ์ไฟฟ้า

 

U

UF                Urea-formaldehyde

                                ใช้ทำอุปกรณ์ไฟฟ้า กระดุม

UHMWPE       Ultrahigh molecular weight polyethylene

โพลิเอททีลีนน้ำหนักโมเลกุลสูงพิเศษ  มีความเหนียว   และทนทานต่อการเสียดสี    ใช้ผลิตเกียร์ หัวค้อน หมวกกันน็อค ฉนวนบุภายใน ถังเคมี

UPVC            Unplasticized polyvinyl chloride

โพลิไวนิลคอลไรด์ชนิดไม่ใส่สารเสริมสภาพพลาสติก    มีคุณสมบัติแข็งแต่เปราะ   ใช้ทำฟิล์ม    ใช้เคลือบ     ทำขวดน้ำมันพืช กรอบหน้าต่าง ท่อน้ำ

 

BY:  www.SiamRecycle.com   

* ได้รับการอนุเคราะห์ข้อมูลจากสมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกไทย

 


 

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับพลาสติก

พลาสติกมีกี่ประเภท

การตรวจสอบพลาสติกแบบง่าย ๆ

พลาสติกรีไซเคิล (บทความ)

สัญลักษณ์ของการรีไซเคิลพลาสติก

คุณสมบัติทางเทคนิคของพลาสติกยอดนิยม(สำหรับการเลือกใช้)

HIPS   SAN   ABS
PMMA    RPVC
CPVC    PVDC
PB    LDPE
LLDPE    HDPE
HMWHDPE
PP    PP/Co
PP/Talc   PP/Glass
EVA    TPU   PA6